Oya Ersoy: “106 milyar 750 milyon liralık bütçenin ne kadarı kadına yönelik şiddetin önlenmesinde kullanıldı?”

HDP İstanbul Milletvekili Oya Ersoy, Anayasa’da yapılan değişikliklere uyum sağlanması amacıyla Aile ve Sosyal Politikalar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlıklarının birleşmesi ile oluşan, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına ait 2019 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda yer alan tespitlerini kamuoyu ile paylaştı

HDP İstanbul Milletvekili Oya Ersoy, Anayasa’da yapılan değişikliklere uyum sağlanması amacıyla Aile ve Sosyal Politikalar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlıklarının birleşmesi ile oluşan, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına ait 2019 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda yer alan tespitlerini kamuoyu ile paylaştı.

Ersoy, 106 milyar 750 milyon 366 bin 578 TL’lik Bakanlık bütçesinin ne kadarının kadınlara yönelik şiddetin önlenmesi için kullanıldığını sordu.

Ersoy, özellikle pandemi döneminde kadınların ev içi şiddete maruz kaldığını ve bu süreçte en çok kadınların olumsuz etkilendiğini, başlangıçta şiddete uğrayan kadınlar doğrudan Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi’ne (ŞÖNİM) başvurabiliyorken sonrasında, COVID-19 riski taşımadıklarına dair rapor almaları ön koşulu getirilerek kadınların mağdur edildiğini söyledi.

Ersoy, teste erişimin zor olması ve sonucun hemen alınamaması nedeniyle kadınların bu süre zarfında şiddete uğramaya devam ettiklerini ve ŞÖNİM tarafından sağlanacak yardıma ulaşmada güçlük çektiklerini ifade etti.

Ersoy, “Bunlar yaşanıyorken, Bakanlık tarafından kadın ve çocuklara götürülmesi gereken hizmetler yerine getirilmemiş ve birçok kadın yaşadığı şiddet sonucu yaşamını yitirdi ya da ağır yaralı olarak hastanelerde tedavi gördü” dedi.

Ersoy, 2019 yılında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına tahsis edilen ödeneğin nerelerde ve hangi amaçla kullanıldığının, yapılan sosyal yardımların kimlere ve hangi kriterler kapsamında yapıldığının açıklanması için Sayıştay raporlarında geçen bilgilerin incelenmesi gerektiğini ifade etti.

“Bakanlık sosyal yardım ödemelerini kime ve hangi hesap üzerinden yaptı”

Ersoy’un Sayıştay raporlarından çıkardığı tespitler ise şöyle:

Bakanlık giderinin yüzde 98’ini oluşturan sosyal yardım ödemeleri kimlere aktarılmıştır? Hangi hesap üzerinden bu ödemeler yapılmıştır?

2019 yılı itibari ile 49 bin 547 personeli olan Bakanlığa 2019 yılı içerisinde ödenek ekleme ve çıkarmalar sonunda toplam tahsis edilen ödenek tutarı 106.750.366.578,96 TL, bütçe geliri ise 1.010.377.807,56 TL gerçekleşmiştir. Verilen bu ödeneğin 106.421.282.769,14 TL’si bütçe gideri olarak gerçekleşmiş olup en fazla gider kalemi ise bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırması kapsamında yüzde 94,8’i yani 100.879.611.464,98 TL ile cari transfer harcamaları yer tutmaktadır. Cari transfer harcamaları Bakanlık tarafından ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere gıda, yiyecek, nakit yardımı şeklinde gerçekleştirilen sosyal yardımlardır.

Ancak Sayıştay tarafından düzenlenen Denetim Raporu’nda; sosyal yardım ödemelerinde kullanılan Yönetim Bilgi Sistemi’nin ödemenin dayanağını oluşturan koşul ve belgelerin teyit edilmesini sağlamakta yetersiz kaldığı ve bu durumun önemli ölçüde risk içerdiği kanaatine varılmıştır. Yani bu durumda “sosyal yardım” yardımı yapılan kişilerin kimlerden oluştuğu yardımı alabilmek için gerekli koşulları sağlayıp sağlamadığı konusunda herhangi bir geçerliliğin olmadığını göstermektedir.

Ayrıca Ersoy, harcama birimlerince açılan banka hesaplarının muhasebe birimleri tarafından neden takip edilmediğini, yapılan yardımların kimlere yapıldığının bilinmesinin neden bilerek güçleştirildiğini ifade etti. Sayıştay’ın hazırladığı raporda (EK-1, EK -2) bakanlığa ait kimi birimlerde yapılan incelemelerde, harcama birimleri tarafından bankalarda açılan çok sayıda mevduat hesabı olduğu, ancak bu hesapların muhasebe müdürlüklerince sistem üzerinden takip edilmediği söyleyen Ersoy, “Bu hesaplar neden takip edilmemiştir?” dedi.

Ersoy, Sayıştay raporlarında ayrıca hibe olarak alınan fonların AB hibe yönetmeliği hükümleri uyarınca İdarenin muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe birimleri aracılığı ile muhasebeleştirilip raporlanması gerekirken, Avrupa Birliği ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanlığı tarafından kullanılan Presto sistemi üzerinden yürütüldüğü ifade edilerek, bu sistem üzerinden hibe olarak alınan fonların Bakanlığın muhasebe kayıtlarında yer almadığını ifade etmiştir. (EK-3, EK- 4)

Ersoy, “Sayıştay raporlarında Sağlık Bakanlığı veri tabanında engelli sağlık kurulu raporu (ESKR) olmadığı halde engelli evde bakım ödemesi yapıldığı ortaya çıkmıştır dedi. Sayıştay tarafından Sağlık Bakanlığı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 2019 yılı engelli evde bakım destek ödemelerine ilişkin veriler karşılaştırıldığında; Sağlık Bakanlığının engelli sağlık kurulu raporu veri tabanında kaydı olmayan aylık ortalama 40 bin 746 kişi ve Sağlık Bakanlığı engelli sağlık kurulu raporu veri tabanında kaydı olup ağır engelli veya tam bağımlı ifadesi içeren engelli sağlık kurulu raporu olmayan aylık ortalama 30 bin 633 kişi için ödeme yapıldığı tespit edilmiştir” dedi. (EK-5, EK-6)

“İstanbul Sözleşmesi yaşatır, 6284 uygulansın!”

Ersoy, 2021 yılı bütçesi görüşmeleri esnasında Bakanlık tarafından, Sayıştay Denetim Raporu’nda yer alan bu açıklıkların nedenlerinin kamuoyu ile paylaşılmasının zorunlu olduğunu söyleyerek, gelecek dönem bütçesinde kadına yönelik şiddetin önlenmesi ve çocuğun istismarının suç olarak ele alınması için çalışılması gerektiğini ifade etti.

Son olarak Ersoy, Bakanlık bütçesinin daha fazla kadına, İstanbul sözleşmesi ve 6284 sayılı yasanın anlatılması ve bu yasaların etkin uygulanması için kullanılması gerektiğini söyledi.