Alevi Kızılbaş inancında gelecek yılı karşılama
- İsmail Ateş
Dersim Ovacık’ta zulmün son bulması, barış ve kardeşlik için gulbenklar okunup niyazlar dağıtıldı.
Khal Gağan, unutulmaya yüz tutmuş bir Dersim geleneğidir.Khal; ihtiyar, yaşli anlamina gelen Kirmancki / Zazaca bir kelimedir. Gağan ise yine Kirmancki / Zazaca da Aralık ayına verilen isimdir.
Khal Gağan Dersim cografyasında Alevi- Kirmanclar tarafindan kutlanan ( Sivas, Tunceli,Erzincan, Bingöl, Muş ) günümüze kadar gelebilmiş eski bir gelenektir.Gağan kelimesinin kökenine iliskin net bir bilgi olmasa da Kirmancki / Zazaca da yilin son ayina verilen bu ismin ghan (eski) üzerinde arastirma yapilmasi gerektigini düsünüyorum.Khal Gağan; eskinin uğurlanmasi ve yeni gelen yila merhaba anlami bu çagrisimi yapiyor.
Khal Gağan Aralık ayının üçüncü haftasında başlar ve Ocak ayının ilk haftasına kadar sürebilir. Sali gününden başlayip üç günlük oruç tutulur. Üc günlük orucun anlamlarından biri de kişin çetin geçirilecek olan üc ayın haber verilmesidir. Pir,Mürşit ve Dedelerin olduğu yerler de Cemler bağlanır. Çocuklar sabah erkenden kalkarlar, en güzel elbiselerini giyinerek Khal Khek ( Ihtiyar Adam) eşliğinde hediye toplamaya giderler. Toplu bir şekilde , habersizce her evin kapısına giderek ”Gağanê Sıma Bımbarek Bo“ (Gağanınız kutlu olsun) diye selamlar ve şarkılar eşliğinde Khal Khek oyununu oynarlar ve hediyelerini alırlar. Hediyeler daha çok badem çekirdeği, ceviz, kuru üzüm, kayisi kurusu, un ve benzeri şeyler olur.
Akşama kadar toplanan yiyecekler köyün bir evinde pişirilir, geri kalanlar da yoksul ailelere dağitilir. Genel’de undan yapilan yemeklerdir. Zerfet adi verilen hamur, yağ ve sarmisakli ayrandan olusan yemek pişirilir ve yenir. Evlerde ise Pesare (bir tür çörek) ve dane ( bugday) pişirilir. Dane bir kismi yenir ve çocuklara dağitilirbir kismi ise ipliğe geçirilerek hayvanların bulunduğu ağilin direklerine asılır….
Fotoğraf: İsmail Ateş
Sevgili Canlar, yoluna ve ikrarına bağlı olan her Alevi kendisini Alevi Haber Ağı’nın doğal bir muhabir olarak görmelidir.
Oturduğu mahallede, okuduğu okulda, çalıştığı iş yerinde, üyesi olduğu Cemevi’nde ve sokakat haber niteliği taşıyan her durmla ilgili bize görsel veya yazılı haber göndermelidir.
Bu istemimiz Alevi kurum yöneticilerimiz içinde geçerlidir.
Alevi Haber Ağı: Gerçekleri yazacak… Geçekler yazılırken sende katkını sun can…
Saygılar, sevgiler
